Mở đầu

Sầu riêng – “vua của các loại trái cây” – không chỉ là nguồn thu nhập quan trọng mà còn là niềm tự hào của nông dân Việt Nam. Tuy nhiên, để trồng được những trái sầu riêng thơm ngon, không phải ai cũng dễ dàng vượt qua thử thách mang tên “sâu bệnh”. Để bảo vệ vườn sầu riêng, chăm sóc cây luôn khỏe mạnh và đạt năng suất cao, nông dân cần trang bị đầy đủ kiến thức về cách phòng trị các loại sâu bệnh hại thường gặp.

Hãy cùng khám phá cách chăm sóc sầu riêng toàn diện qua bài viết này!

Tổng quan về sâu bệnh hại trên cây sầu riêng

Sầu riêng có sức hấp dẫn đặc biệt không chỉ với con người mà cả với sâu bệnh. Nếu không được chăm sóc đúng cách, sâu bệnh có thể khiến năng suất tụt dốc không phanh, nặng hơn nữa có thể gây ra chết cây hàng loạt trong vườn. Hai nhóm chính cần chú ý là:

1. Sâu hại, ví dụ như sâu đục thân,mọt đục cành, rệp sáp, bọ trĩ, rầy xanh, nhện đỏ… Chúng trực tiếp cắn phá thân, lá, quả và làm cây suy yếu. Cây suy yếu thì cũng là lúc các loại nấm bệnh sẽ tấn công vào những thương ở thân cành, lá, làm cho vấn đề càng nghiêm trọng hơn.
2. Bệnh hại, chẳng hạn như bệnh thối rễ, xì mủ thân, đốm lá, nấm thối trái… do nấm và vi khuẩn gây ra. Nếu không phát hiện và phòng trị sớm, có thể làm mất mùa hoặc thậm chí chết cả cây.

Nhận biết sớm và thực hiện các biện pháp phòng trị kịp thời chính là “chìa khóa vàng” để chăm sóc cây sầu riêng hiệu quả.

Các loại sâu hại thường gặp và cách phòng trị

Sâu đục thân, đục cành

Sâu đục thân được ví như “kẻ trộm trong bóng tối”. Chúng tấn công âm thầm, đục sâu vào thân cây và để lại những lỗ trống đầy mùn gỗ, khiến thân cây yếu dần, sau đó nấm Phytopthora.sp tấn công, gây xì mủ hàng loạt.

• Cách phòng trị:
  • Cắt tỉa cành bị hại, tiêu hủy đúng cách để tránh lây lan.
  • Thường xuyên thăm vườn để nhận biết được dấu hiệu bị mọt cắn phá.
  • Phun thuốc trừ sâu chứa hoạt chất Cypermethrin vào lỗ đục để tiêu diệt sâu.

Rệp sáp

Rệp sáp chẳng khác gì “tên hút máu” khi bám chặt vào lá và quả để hút nhựa, làm giảm sức sống của cây. Nếu không được xử lý, chúng còn tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, làm quả mất giá trị.

• Cách phòng trị:
  • Nuôi kiến vàng – thiên địch tự nhiên của rệp sáp.
  • Thường xuyên dọn vệ sinh trong vườn, dọn sạch cỏ, lá khô cành khô. Khi phát hiện những cành non mới có dấu hiệu bị rệp sáp thì ngắt bỏ, đề phòng lây lan.
  • Sử dụng các loại thuốc có hoặt chất Profenofos+ Dinetefuran, hoặc Profenofos + Acetamiprid

Bọ trĩ

Bọ trĩ tấn công lá non và chồi non, nhất là trong mùa khô. Chúng không chỉ làm lá xoăn queo mà còn làm chồi mới kém phát triển, ảnh hưởng đến năng suất.

• Cách phòng trị:
• • Cần tưới nước đầy đủ để cấp ẩm cho cây sầu riêng. Bọ trĩ hại sầu riêng không sống được ở môi trường có độ ẩm nên bà con cần phun nước cả trên lá, chồi non, hoa – nơi bọ trĩ chủ yếu tấn công.
  • Tạo độ ẩm cho cả vườn bằng cách phun nước hạt mịn xung quanh mặt đất vào thời tiết nắng nóng.
• Dọn sạch cỏ dại, vệ sinh vườn, loại bỏ tàn dư cây cỏ ra khỏi vườn để hạn chế nơi trú ẩn của bọ trĩ.
  • Sử dụng các loại thuốc trị rệp sáp mạnh có hoạt chất Profenofos+ Dinetefuran, hoặc Profenofos + Acetamiprid là có thể xử lý được.

Các loại bệnh hại thường gặp và cách phòng trị

Bệnh thối rễ, chết nhanh

Thối rễ là “kẻ sát nhân thầm lặng” của cây sầu riêng, thường xuất hiện ở những vườn đất ẩm hoặc thoát nước kém, trước đó bà con trồng sâu hơn so với mặt đất. Bệnh khiến lá héo, rụng trái, cây chết nhanh chóng nếu không được xử lý.

• Cách phòng trị:
  • Trồng cây trên đất cao, cải tạo hệ thống thoát nước.
  • Không để vườn rậm rạp, tạo thông thoáng, dọn sạch cỏ xung quanh gốc; bón nhiều phân hữu cơ ủ hoai mục; xẻ rãnh thoát nước tốt
  • Phun thuốc hoặc tưới có hoạt chất Metalaxyl hoặc Phosphonate định kỳ để ngăn nấm phát triển.

Bệnh xì mủ thân

Bệnh nứt thân chảy nhựa thường xuất hiện trên thân, rễ chính và cành chính, nhất là những bộ phận gần và tiếp xúc với mặt đất. Tác nhân là nấm Phytophthora palmivora gây hại. Bào tử sống trong vùng ẩm ướt xung quanh gốc, trong mương tưới và có roi bơi. Mầm bệnh từ đây có thể lây lan lên cả cây thông qua nước tưới, côn trùng, nước mưa hay dụng cụ làm vườn…

• Cách phòng trị:
  • Không để vườn rậm rạp, tạo thông thoáng, dọn sạch cỏ xung quanh gốc; bón nhiều phân hữu cơ ủ hoai mục; xẻ rãnh thoát nước tốt.
  • Phủ gốc để không làm tăng độ ẩm quá cao khi mưa dầm.
  • Hàng năm nên dùng Norshield 86.2WG pha đậm với liều 50g/1 lít nước, quét hoặc phun lên thân, cành gần mặt đất (từ 1 mét – 1,5 mét tính từ mặt đất) để tiêu diệt rong rêu và ngăn chặn bào tử nấm xâm nhập vào bên trong. Lưu ý, trước khi quét hoặc phun gốc, để thuốc được bám dính tốt và tránh hao phí nên làm ẩm bằng cách phun nước vào phần gốc trước khi xử lý 1 giờ.

Bệnh nấm thối trái do Phytopthora pamivora

Bệnh thối trái sầu riêng là một bệnh nguy hiểm và tương đối khó điều trị hơn một số bệnh khác. Bệnh không những gây thối trái mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến các bộ phận khác của cây. 

Khi phát hiện trái bị nấm bệnh tấn công và đã có biểu hiện rõ rệt, bà còn cần chủ động cắt bỏ và tiêu hủy các bộ phận nhiễm bệnh. Tránh để lâu nấm bệnh có thể lan đến những vùng khác trên cây hoặc lan sang cây khác.

• Cách phòng trị

– Thường xuyên kiểm tra trong vườn để phát hiện bệnh kịp thời, tránh để bệnh phát triển trên diện rộng, khó xử lý. Nếu phát hiện thì nhanh chóng cắt bỏ, loại ra khỏi vườn.

-Sử dụng thuốc có hoạt chất Propamocarb, Cyazofarmid, Metalaxyl, Kasugamiciy kết hợp để có hiệu quả tốt nhất

Bí quyết chăm sóc sầu riêng khỏe mạnh và bền vững

Muốn cây sầu riêng phát triển khỏe mạnh, nông dân cần kết hợp nhiều biện pháp phòng ngừa và chăm sóc. Dưới đây là những bí quyết vàng:

1. Đất khỏe – cây khỏe:
   • Chọn đất cao ráo, thoát nước tốt.
   • Bón phân hữu cơ định kỳ để tăng độ phì nhiêu.
2. Vệ sinh vườn thường xuyên:
   • Loại bỏ lá rụng, cành sâu bệnh để giảm nguồn lây lan.
   • Trồng cây chắn gió xung quanh vườn để bảo vệ cây trước thời tiết bất lợi.
3. Sử dụng thiên địch:
   • Nuôi kiến vàng, ong ký sinh để kiểm soát sâu hại tự nhiên.
4. Theo dõi thường xuyên:
   • Quan sát vườn mỗi ngày để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh.
   • Phun thuốc bảo vệ thực vật đúng cách và an toàn.
5. Phun thuốc sinh học:
   • Ưu tiên các loại thuốc sinh học thân thiện với môi trường để vừa bảo vệ cây, vừa đảm bảo chất lượng trái.

Kết luận

Chăm sóc sầu riêng không chỉ là một công việc mà còn là cả một nghệ thuật. Để cây khỏe mạnh, năng suất cao, người nông dân cần am hiểu về các loại sâu bệnh hại, cách phòng trị và thực hành các phương pháp quản lý dịch hại bền vững.

Hãy biến vườn sầu riêng của bạn thành một “vương quốc xanh”, nơi từng cây trĩu quả là thành quả của sự nỗ lực, kiên trì và tình yêu dành cho nông nghiệp!